Oogst en bewaring van voederbieten

Voor melkveehouders is het interessant om voederbieten te telen omdat dit gewas verschillende voordelen heeft. Voederbieten kunnen onder meer gebruikt worden in de vruchtwisseling om de monocultuur van maïs te doorbreken. Daarnaast zijn ze ook een interessante optie om als derde teelt te gebruiken op melkveebedrijven.

Economische waarde van voederbieten

Van alle ruwvoedergewassen hebben voederbieten veruit de hoogste energie-opbrengst per hectare: 17 tot 20 ton droge stof per ha (ofwel 120 tot 145 ton product per ha) met een energiegehalte van 1100 VEM/kg DS. Voederbieten zijn zeer goed verteerbaar omwille van hun hoog suikergehalte.

Voederbieten staan weer volop in de belangstelling. Ze hebben een hoge voederwaarde en ze zijn smaakmakers in het rantsoen waardoor ze de voeropname stimuleren. Dit vertaalt zich in een hoger vet- en eiwitgehalte. Het suikergehalte in de voederbieten stimuleert de boterzuurproductie in de pens waardoor de melkvetsynthese in de uier toeneemt met een hoger melkvetgehalte tot gevolg.

In een zeer volatiel jaar kampen we met hoge grondstofprijzen, waardoor het optimaliseren van de eigen ruwvoerteelten des te belangrijk is. Waar andere jaren de perspulp relatief “goedkoop” was zien we hier heden een sterke prijsstijging: op dit moment is de marktprijs 69 €/ton, wat een marktprijs/voederwaardeprijs ratio van 80% geeft.

In onderstaande tabel maken we een economische vergelijking tussen grasland, snijmais en voederbieten:

	Opbrengst  (ton DS/ha)	Voederwaarde (/ha)	Teeltkost*  (/ha)	Kost / voederwaarde
Gras inkuilen	12	€ 2.860	€ 2.390	84%
Snijmais	18	€ 4.358	€ 2. 173	50%
Voederbieten	20	€ 7.000	€ 2.742	39%

* inclusief een pacht(forfait) van € 900 en met vermindering van betalingsrecht van € 370.

Van de drie teelten hebben voederbieten de hoogste kostprijs per hectare. Maar als we de kost afwegen ten opzichte van de voederwaarde opbrengst per hectare, scoren voederbieten (39%)  meer als dubbel zo goed als bietenperspulp (80%) en grasland (84%).

“Een zeer economische vrucht dus die vet ondersteunend is, een smakelijke energiebom en gezond is voor de koeien.”

Bewaarmethoden

De mechanisatie is de laatste jaren volop ontwikkeld waardoor de oogst van voederbieten verder en beter ontwikkeld is.

Oogsten en vers bewaren

• Hoe later de oogst - hoe hoger de opbrengst. Oogsten na half – eind november heeft geen meerwaarde, extra groei van bieten is minimaal na deze periode en geeft meer kans op ongunstige oogstomstandigheden.
• Hoe hoger het drogestof percentage - boe beter de bewaring 
• Ontbladeren en niet ontkoppen voor een betere bewaring
• Bieten zo proper mogelijk zonder te beschadigen (oogsten bij droge omstandigheden op het veld zorgen voor minder grondtarra, dus minder reiniging nodig)
• Optimale bietenkuil: in open lucht op verharde bodem
• Ventilatiegleuf bij grote hopen
• Alleen bij vorst afdekken met een foliedoek – vorst voorbij: folie terugrollen
• Gebruik van semipermeabele doek het hele jaar door (Doek is luchtdoorlatend, maar beschermd tegen regen.
• Bewaarverliezen: heel beperkt tot 30 maart
   

Oogsten en inkuilen

Voordeel: langere bewaarbaarheid en continu aanwezig in het rantsoen

• Vooraf zeer goede afspraken maken met de loonwerker
• Inkuilen samen met maïs, perspulp, MKS, graskuil…
• Bieten nareinigen – versnipperen of hele biet
• Laagsgewijze toepassing 
• Sapverliezen vermijden

De mais is reeds geoogst en ingekuild op het moment van oogsten van voederbieten. Een optie is om deze eventueel samen met perspulp of MKS in te gaan kuilen. 

• Voederbieten - perspulp. Verhouding 40-50% voederbiet (afhankelijk van drogestof gehalte) en 60 tot 50% perspulp op vers gewicht
• Voederbieten - MKS. Verhouding van 1 hectare voederbieten op 4 hectare MKS

Wanneer we bieten gaan versnijden en versnipperen en inkuilen met een ander product, worden de suikers grotendeels omgezet in melkzuren. Hierdoor is het vet verhogend effect alsook de smakelijkheid minder. Een andere optie is om de volledige biet in te kuilen samen met een droge graskuil, De biet blijft mooi bewaard en de suikers blijven intact en worden dus niet omgezet in zuren.

• Voederbieten - voordroog kuil. Verhouding van 30 – 40% voederbiet en 70 tot 60% voordroogkuil 

Oogsten en inslurven

Deze methode wint aan populariteit de laatste jaren.  Bij moment van oogsten worden de bieten versnipperd en gemengd met een droog product zoals bv sojahullen, droge bietenpulp, kortmeelpellets…

• Mogelijkheid om het hele jaar door te voeren
• Praktisch geen bewaarverliezen
• Verhouding gewone voederbiet 1 op 4
• Verhouding Feedbeet 1 op 6 (dit door het hogere drogestof gehalte)
• Voordeel is dat je heel gevarieerd in kg kan voeren.